|
X EDYCJA FESTIWALU KULTURY ŻYDOWSKIEJ WARSZAWA SINGERA 24 sierpnia – 1 września 2013 Podczas Nocy Klezmerów wystąpi The Other Europeans. Jest to światowej sławy zespół, w skład którego wchodzi 14 znakomitych muzyków, związanych z kulturami jidysz i lautari. Wielkim wydarzeniem będzie finałowy koncert na Placu Grzybowskim z udziałem i gwiazd tegorocznej edycji Festiwalu, m.in. Joshuy Nelsona.
IX edycja Festiwalu Kultury Żydowskiej Warszawa Singera 25.08. (sobota) IX Festiwal Warszawa Singera rozpoczęliśmy warsztatem „ABC literatury jidysz”, który poprowadził dr Jacob Weitzner. Potem wszyscy przenieśli się na plażę. Podczas dwudniowej imprezy w klubie La Playa na Wybrzeżu Helskim rozgościł się gorący klimat Tel Awiwu. Na fotografiach Zuzanny Szarek można było zobaczyć współczesne ulice tego izraelskiego miasta i życie codzienne jego mieszkańców. Paweł Smoleński podczas promocji książki „Bałagan. Alfabet izraelski” opowiedział o Izraelu jako miejscu atrakcyjnym dla reportera. Dużym zainteresowaniem cieszyły się warsztaty cukiernicze dla dzieci prowadzone przez Irenę Czerską. Sporo radości maluchom dostarczyło również malowanie na wielkich płótnach zakątków Izraela pod czujnym okiem Marcina Bolldorfa. Później Michał Piróg zaprosił wszystkich na warsztaty taneczne. Pierwszy dzień imprezy „La Playa: Warszawa – Tel Awiw” zakończył się koncertem Alexa Jacobowitza oraz żywiołowym występem zespołu Klezmafour. Bardzo dużo osób przyszło na spotkanie z Anitą Janowską, prowadzone przez Remigiusza Grzelę, które odbyło się na małej scenie Teatru Żydowskiego. Atmosfera szalonej zabawy w rytm przebojów z lat 50. i 60. panowała przy Skwerze Willy Brandta podczas recitalu piosenek Nataszy Zylskiej w wykonaniu Warszawskiego Combo Tanecznego Janka Młynarskiego. (Była to impreza towarzysząca zorganizowana przez Muzeum Historii Żydów Polskich). Przy pełnej widowni pokazano „Ach! Odessa - Mama” – spektakl Teatru Żydowskiego w reżyserii Jana Szurmieja. Jest to musical na motywach twórczości Izaaka Babla i pieśni odeskich, ukazujący romantyczny świat bandyckiej Mołdawianki na początku XX wieku.
26. 08. (niedziela) Najważniejszym wydarzeniem tego dnia było Uroczyste Otwarcie Festiwalu - Koncet Kantorów: Jacova Lemmera (USA), Benziona Millera (USA) i Alberto Mizrahiego (USA) oraz Shirt Modhin Choir (Izrael). Zarówno po solowych popisach, jak i występach w trio lub duetach, w Synagodze im. Nożyków wybuchła burza oklasków. Kantorzy zaprezentowali bardzo zróżnicowany repertuar, od kantoralnych pieśni po popularne utwory funkcjonujące w tradycji żydowskiej. Podczas dnia otwartego w Centrum Kultury Jidysz Fundacji Shalom przy ul. Andersa 15 można było wziąć udział m.in. w warsztatach tańca, gotowania, piosenki oraz w lekcji języka jidysz. W drugim dniu projektu „La Playa: Warszawa – Tel Awiw”, Jasiek Kuroń zaprosił na swój pokaz kulinarny pod hasłem „Kuchnia współczesnego Izraela”. Michał Piróg poprowadził warsztaty tańca żydowskiego, a Paweł Smoleński przedstawił sylwetkę jednego z najbardziej znanych współczesnych pisarzy izraelskich – Etgara Kereta. Dwudniowa impreza w klubie La Playa zakończyła się koncertem Duo Chcassidic z udziałem Alexa Jacobowitza i Stasia Rayko. Wielu wrażeń dostarczył widzom spektakl The National Yiddish Theater-Folksbiene z Nowego Jorku w wykonaniu Danielli Rabbani i Zalmena Mlotka. Dużą frekwencją cieszyło się zarówno spotkanie z Mikołajem Grynbergiem oraz ambasadorem USA w Polsce, J. E. Lee A. Feinsteinem. Na małej scenie Teatru Żydowskiego można było obejrzeć spektakl poetycko-muzyczny „Mandelsztam”. Kilkadziesiąt osób uczestniczyło w wernisażu Projekt Próżna 2012: „Z tamtej strony”. W drugim festiwalowym dniu odbyły się również m.in. warsztaty dla dzieci przybliżające kulturę żydowską, warsztaty „Tradycyjna wycinanka żydowska” Moniki Krajewskiej, wernisaże wystaw: „Po prostu Paryż” Hanny Siudalskiej, „Moja Jerozolima – Jeruszalajim. Błogosławieństwo rodzin” Joli HaLevy-Drabik oraz „Julia Kozłowska. Knitwear”. Niedzielę festiwalową zamknął kukiełkowy spektakl dla dorosłych „Wiech na 103”, który odbył się w Klubokawiarni Znośna Lekkość Bytu na Pradze (impreza towarzysząca).
27.08. (poniedziałek) Justyna Steczkowska przypomniała widzom zgromadzonym w Teatrze Żydowskim utwory z płyty "Alkimja" (2002), łączące awangardę z tradycyjnymi klezmerskimi dźwiękami. "Alkimja" na żywo to spektakl muzyczny dopracowany do perfekcji pod względem wizualnym, choreograficznym oraz muzycznym, gwarantujący magiczne przeżycia. Nie wszyscy chętni zmieścili się w Klubie Mamele, aby wysłuchać Alexa Jacobowitza. W Austriackim Forum Kultury miała miejsce prezentacja płyty edukacyjnej „Warsze, Warsza, Warszawa – polifonia żydowskiej Warszawy” (impreza towarzysząca zorganizowana przez Muzeum Historii Żydów Polskich). Wystawą fotografii Zuzanny Szarek „Izraelskie graffiti: Street art in Tel Awiw” w Klubie Skład Butelek wystartowała praska odsłona festiwalu. „Szlakiem Szmula Zbytkowera” – spacer ulicami Pragi poprowadziła Katarzyna Chudyńska-Szuchnik. W praskiej części Warszawy odbyły się jeszcze wernisaże wystaw plakatów Lecha Majewskiego oraz Teatru Żydowskiego. Trzeci festiwalowy dzień zakończył się koncertem „Doministry Wójciński Duo & Paweł Szpura”.
Justyna Steczkowska/fot. Bartosz Mrozowski 28.08. (wtorek)
Andrzej Krakowski/fot. Joanna Kulik-Paliwoda 29.08 (środa) Na Dużej Scenie Teatru Żydowskiego wystąpił izarelski Teatr Nephesh ze spektaklem „Schneider & Schuster”. Natomiast na Małej Scenie TŻ odbyło się spotkanie z Magdaleną Tulli i Anną Bolecką, które poprowadził Remigiusz Grzela. W kinie Femina pokazano film "Powrót Skrzypiec", którego produkcję wsparł Zygmunt Rolat. W Klubie Mamele można było obejrzeć spektakl "Nic nowego pod słońcem" w wykonaniu Sławomira Hollanda. Dużym zainteresowaniem cieszyła się promocja książki Davida Rojkowskiego „Nix Electrico”, ze specjalnym udziałem Mikołaja Grynberga (impreza zorganizowana we współpracy z Austriackim Forum Kultury). W Klubokawiarni Pardon, To Tu świetny koncert dała Ola Bilińska. Na Pradze dużą frekwencją cieszyły się zarówno wykłady Hanny Kossowskiej i Jakuba Skrzypczaka oraz pierwszy po tej stronie Wisły koncert. Nie wszyscy mogli wejść do Składu Butelek, aby zobaczyć występ zespołu Slavic Gonzo. Grupa zagrała klimatycznie, energetycznie, muzę inspirowaną kulturą słowiańską i pogańską. Ostatnim wydarzeniem tego dnia był koncert fortepianowy Matta Herskowitza na Małej Scenie Teatru Żydowskiego.
Slavic Gonzo/fot. Janusz Paliwoda 30.08. (czwartek) Festiwalowy czwartek rozpoczął się sesją naukową w Centrum Kultury Jidysz "Dziecko w kulturze żydowskiej". Do Klubu Mamele można było się wybrać na spektakl „Gimpel the Fool” – Teatru Nephesh z Izraela. W tym samym czasie w Teatrze Żydowskim wystąpił duet Tylman/Majewski w koncercie na dwa fortepiany. Koncert Joshuy Nelsona w Kościele Wszystkich Świętych spotkał się z entuzjastycznym przyjęciem festiwalowej publiczności. Eksplozja pełnego radości gospel i tradycyjnej hebrajskiej modlitwy trafiła do serc wszystkich zgromadzonych w kościele przy Placu Grzybowskim. Zygmunt Rolat zaprosił wszystkich chętnych na Dużą Scenę Teatru Żydowskiego na polską premierę filmu "Konsul z Bordeaux". W Pardon, To Tu zagrał duet Maciej Cierliński & Piotr Dąbrowski. W Galerii Salon Akademii w Akademii Sztuk Pięknych odbyło się otwarcie wystawy prac Davida Tartakovera z Izraela (impreza towarzysząca zorganizowana we współpracy ze Stowarzyszeniem Twórców Grafiki Użytkowej). W Synagodze im. Nożyków można było zwiedzić mykwę i wysłuchać wykładu Magdaleny Szpilman (impreza towarzysząca organizowana przez Gminę Żydowską w Warszawie). Jeśli chodzi o praskie wydarzenia, to największą frekwencją cieszyły się następujące imprezy: pokaz filmu "Perecowicze" (Klubokwiarnia Sens Nonsensu), spacer „Znani Żydzi związani z Pragą” z Katarzyną Chudyńska-Szuchnik oraz koncerty: Deborah Strauss/Jeff Warshauer (Znośna Lekkość Bytu) oraz SzaZaZe+Ola Bilińska (Skład Butelek). Rekord frekwencyjny został pobity podczas koncertu zespołu Klezmafour w Hydrozagadce.
Joshua Nelson/fot. Renata Zawadzka-Ben Dor 30.08. (piątek) Spotkaniem z Davidem Tartakoverem z Izraela w Galerii Salon Akademia rozpoczął się festiwalowy piątek. Joshua Nelson w Centrum Kultury Jidysz poprowadził warsztat wokalny. Podczas każdej edycji festiwalu Gołda Tencer i Janusz Tencer zapraszają przyjaciół i gości na chwile wspomnień. W tym roku spotkanie w "Kuchni mamy Soni" było poświęcone żydowskim koloniom i obozom harcerskim lat sześćdziesiątych ubiegłego stulecia. Z ulicy Nowolipki 7 wyruszył muzyczny spacer „Warszawa jest moja i ja jestem jej” (J. Korczak), który poprowadził Daniel Kahn & The Painted Bird. Barwny i roztańczony pochód dotarł na Plac Grzybowski, gdzie o godz. 18.00 rozpoczął się Shabat Shalom. Przy długim stole zasiedli m. in. Gołda Tencer, Etel Szyc, Genady Iskhakov oraz gość specjalny: Joshua Nelson. „Bella. The Colour of Love/Bella. Kolor miłości”, to spektakl w wykonaniu Theresy Tovy przy akompaniamencie Matta Herskowitza (fortepian), który opowiada o życiu malarza Marca Chagalla i jego żony, który został pokazany na Dużej Scenie Teatru Żydowskiego. Wieczorem na Placu Grzybowskim odbył się wielki plenerowy koncert - Kayah & Transoriental Orchestra pod kierownictwem Atanasa Valkova. Artystka śpiewała m.in. po polsku, hiszpańsku, holendersku, po hebrajsku, w jidysz. „El Eliyahu”, „Rebeka”,„Jovano, Jovanko”, "Yiddishe Mame" "Hava Nagila" czy "Warszawo ma" w jej wykonaniu spotkały się z entuzjastycznym odbiorem publiczności. To był wyjątkowy spektakl, wyróżniający się dramaturgią i atmosferą wielkiego muzycznego święta. Festiwalowy piątek zakończył się dwiema imprezami na Pradze: koncertem zespołu Nifty's z Austrii w Klubie Hydrozagadka oraz "Praskim Dansingiem", który odbył się w tym samy klubie.
Kayah/fot. Joanna Kulik-Paliwoda 1.09. (sobota) Patronem przedostatniego festiwalowego dnia był Janusz Korczak. W południe o rozpoczął się Poranek Poetycki: „Król Maciuś na bezludnej wyspie. Dorobek literacki Janusza Korczaka" w Cafe Zamek w Zamku Królewskim. W południe można było się również wybrać na „Wycieczkę śladami Janusza Korczaka” z Janem Jagielskim. Genia Fajerman z Izraela zaśpiewała w Klubie Mamele, natomiast duet Deborah Strauss/Jeff Warshauer poprowadził Yiddish Dance - warsztaty muzyczne i tańce. Slajdowisko – „Zabytki żydowskiej Białorusi” można było obejrzeć w „Pardon, To Tu” (impreza towarzysząca zorganizowana przez Muzeum Historii Żydów Polskich). W AFK odbył się pokaz filmu muzycznego „Tych miasteczek nie ma już” (impreza towarzysząca zorganizowana przez Fundację Czardasz oraz firmę Rosco Polska sp. z.o o.). Z ul. Sierakowskiego 4 wyruszył muzyczny spacer po Pradze śladami młodego Janusza Korczaka z towarzyszeniem Daniela Kahna & The Painted Bird z Niemiec. Spacer zakończył się ich koncertem o na podwórku ul. 11 listopada 22. Ten występ zamknął praską część IX Festiwalu Warszawa Singera. Warto było wybrać się do Teatru Żydowskiego na francuski spektakl „Just le temps de faire des petits bagages”/„Just in time to pack a few things”, na podstawie książki Alix Landau Brijatoff "Far away tombs" z udziałem znakomitych aktorek, Judith Magre i Valentine Valere przy akompaniamencie m.in. Davida Krakauera (klarnet). Festiwalowa sobota zakończyła się Nocą Klezmerów, plenerowym koncertem zespołu The Klezmatics z USA na Placu Grzybowskim. Występy tej grupy są zawsze wielkim wydarzeniem. Kapela łączy muzykę żydowską z elementami dźwięków afrykańskich, arabskich, bałkańskich, czy też z gatunkami takimi jak jazz, rock, folk, czy gospel. Klezmatics bardzo szybko nawiązał kontakt z publicznością, która wielokrotnie nagrodziła wirtuozerię muzyków burzą oklasków. Pierwszego i drugiego września na Placu Grzybowskim i ulicy Próżnej zagościł żydowski jarmark. Małe sklepiki, restauracje, stragany, kramy z pamiątkami przeniosły gości festiwalu do świata, o którym tak malowniczo pisał I.B. Singer.
Lorin Sklamberg z Klezmatics/ 2.09 (niedziela) Ostatni festiwalowy dzień rozpoczął się spacerem po ulicy Próżnej z Januszem Sujeckim. Koncert Michała Hochmana (USA) miał miejsce w Klubie Mamele. Z Bolesławem Zającem można było zwiedzić Synagogę im. Nożyków. Na małej scenie Teatru Żydowskiego wystąpił duet Deborah Strauss/Jeff Warschauer, a w Klubokawiarni Pardon, ToTu - Maciej Trifonidis. Bardzo dużym zainteresowaniem cieszył się spacer i spotkanie z Jerzym S. Majewskim pt. „Warszawa Nieodbudowana. Żydowski Muranów i okolice”. Cała Synagoga im. Nożyków wypełniła się melomanami, którzy przyszli wysłuchać koncertu „The Influence of Jewish Culture in Classical Music”, w wykonaniu Paula Dykstry (fortepian), Abrahama Federa (wiolonczela), Davida Liskera (skrzypce). W Klubie Mamele zaśpiewała Theresa Tova, przy akompaniamencie Matta Herskowitza (fortepian). W Austriackim Forum Kultury odbyła się projekcja filmu w reżyserii Piotra Szalszy pt. "Żegnaj Krakowie czyli g o r e ! B r a c i a ! P a l i s i ę ! M o r d e c h a j G e b i r t i g". Do Teatru Żydowskiego można było się wybrać na spektakl "Tradycja". Joshua Nelson podczas Koncertu Finałowego na Placu Grzybowskim porwał wszystkich do tańca, śpiewania i klaskania. Pod sceną bawiła się m.in. ekipa Fundacji Shalom (z GołdąTencer), aktorzy Teatru Żydowskiego, ambasador Zvi Rav-Ner i inni goście. W koncercie wystąpili również: Klezmatics, Theresa Tova, Matt Herskowitz oraz David Krakauer & Anakronic Electro.
Koncert finałowy/fot. Renata Zawadzka-Ben Dor Zgodnie z tradycją IX Festiwal Warszawa Singera, zakończyliśmy "Kołysanką dla Pamięci" pod Pomnikiem Bohaterów Getta. fot. Renata Zawadzka Ben-Dor |
